روشهای نوین آبیاری
امروزه کم آبی یکی از مسائل مهم دنیا به شمار میرود و دلایل آن گرم شدن کره زمین، افزایش جمعیت و تغییرات آب و هوایی است.
به همین دلایل اغلب کشورها دنبال راهی برای استفاده بهینه در آب هستند. در زمانهای دور آبیاری با روشهای ساده صورت میگرفته اما امروزه روشهای نوین آبیاری موجود است.
هر روش باید در جای درست و مناسب استفاده شود تا به پیشرفت کشاورزی بتواند کمک کند. در آبیاری باید روشهایی که در مصرف آب صرفه جویی میکنند و از خسارت وارد کردن به خاک جلوگیری میکنند مورد استفاده قرار بگیرند.
باید رطوبت خاک حفظ شود که گیاه کمبود آب نگیرد اما از آن طرف نیز نباید رطوبت بیش از اندازه باشد چون عملکرد محصول کم میشود.
هدف آبیاری اصولا کنترل دمای هوا، رطوبت هوا و کم کردن بیماریهای گیاهی و آفت است.
اگر علاقمند به آبیاری و روشهای آن هستید و دنبال کسب اطلاعات بیشتر میگردید پیشنهاد میکنیم در ادامه با کیا ثمین همراه شوید.
آبیاری چیست؟
در ابتدا با تعریفی کوتاه از آبیاری شروع میکنیم. آبیاری به سیر آب کردن محصولات کشاورزی برای رشد از راه روشهای مصنوعی گفته میشود.
آب مورد استفادهی این کار را میتوان از چاهها، حوضچهها، سدها، دریاچهها یا کانالها تامین کرد.
در ایران آبیاری بر پایهی دیم و بارشهای باران بوده اما بخاطر شرایط آب و هوایی با کمبود بارش و خشکسالی روبرو هستیم، بنابراین به جای حذف کشاورزی، روش دیم و سنتی کنار گذاشته شده و جایگزین آن روشهای نوین آبیاری استفاده میشود. بطور کلی آبیاری به دو دسته سنتی و مدرن تقسیمبندی میشود.
برای انتخاب نوع آبیاری مناسب باید به یکسری موارد دقت کنید:
- شیب زمین
- حداکثر میزان دبی
- نوع خاک و جنس آن
- نوع اقلیم آب و هوایی
- نوع محصولات
- شیوه زراعت
انواع روشهای نوین آبیاری
روشهای نوین آبیاری عبارتند از:
- آبیاری سطحی
- آبیاری تحت فشار
- آبیاری قطرهای
- آبیاری بارانی
- آبیاری زیر سطحی
در ادامه هر یک از موارد فوق را بررسی خواهیم کرد.
1. آبیاری سطحی
در آبیاری سطحی آب منبع از جوی، نهر، کانال خاکی و … جاری میشود. در این روش آب کم کم در خاک نفوذ میکند.
مزایای آبیاری سطحی عبارت است از:
- عدم نیاز به دستگاه و تجهیزات پیچیده
- هزینه سرمایه گزاری پایین
- عدم نیاز به انرژی
معایب آبیاری سطحی عبارت است از:
- عدم استفاده برای شیبهای زیاد
- مناسب نبودن برای خاکهای سبک و شنی
- راندمان پایین و در نتیجه هدر رفت آب
- نیاز به دبی بالا
این روش مانند روش سنتی میباشد و سه روش دارد که شامل کرتی، نواری و شیاری (جویچه ای) میباشد.
کرتی
مناسب مزارع کوچک و بدون شیب است و برای جلوگیری از روان آب خاکریزهایی ایجاد میشود.
نواری
به حالت پیشرفتهی کرتی گفته میشود که مناسب مزارع بزرگ و با شیب طولی است.
شیاری
جریان آب هر جویچه از راه کانال در مزرعه یا سیفون یا لوله تامین میشود.
2. آبیاری تحت فشار
این روش نیز به دو روش بارانی و قطرهای تقسیم میشود. برای استفاده از این زمینها به مواردی همچون یکپارچهسازی اراضی کشاورزی و سرمایهگذاری های کلان و… نیاز است.
این روشها با وجود راندمان بالا محدودیتهای زیادی دارند که گرفتگی و شوری زمین یکی از این موارد است. به همین خاطر است که این روش نتوانسته هنوز جایگزین روش آبیاری سطحی شود.
مزایای آبیاری تحت فشار عبارت است از:
- راندمان بالا
- کیفیت و کمیت بالای محصولات
- نیاز کمتر به نیروی کار
- قابل استفاده برای کنترل دمای هوا در یخبندان یا گرمازدگی
- امکان پخش کود
- قابلیت اتوماسیون بالا
3. آبیاری قطرهای
اجزای مختلف سیستم آبیاری قطره ای شامل ایستگاه پمپاژ، تصفیه آب، لوله اصلی و جانبی، قطره چکان و تانک تزریق کود میباشد.
در این روش آب با شدت جریان کم و به صورت سطحی روی خاک ریخته میشود و باعث مرطوب شدن خاک اطراف گیاه میشود.
در این روش از تلف شدن آب جلوگیری میشود. در انتهای این سیستم امکان استفاده از انواع قطره چکانها، نوار تیپ و لولههای دارای قطره چکان موجود میباشد.
مزایای استفاده از آبیاری قطرهای عبارت است از:
- صرفه جویی در آب و هزینه
- آسان شدن انجام عملیات زراعی
- به حداقل رسیدن تبخیر و جلوگیری از خروج آب از محوطه ریشه
- عدم نیاز به کارگر
- قابل استفاده برای همه نوع گیاه
4. آبیاری بارانی
در این روش آبیاری بارانی با فشار در داخل یک شبکه لولهکشی جریان پیدا میکند و از خروجیهای روی این شبکه (آبپاش نامیده میشود) خارج میشود. طراحی آبپاشها طوری است که در زمان خروج با فشار، آب به صورت قطرات ریز و درشت باران در میآید و مثل باران ریخته میشود.
استفاده از این روش برای انواع خاک و شیب مناسب است علیالخصوص خاکهای بانفوذ بالا! میتوان با این روش محصولات زراعی و ردیفی مزارع کوچک و بزرگ را آبیاری کرد.
5. آبیاری زیر سطحی
در این روش محل خروج آب زیر سطح خاک است. آبیاری زیر سطح خاک صورت میگیرد و باعث حداقل شدن تبخیر آب، صرفه جویی در مصرف آب و کنترل علفهای هرز میشود. لولههای این سیستم در عمق 10 تا 60 سانتی خاک هستند.
نوع سنتی آبیاری زیر سطحی آبیاری کوزهای است. به این صورت است که یک ظرف سفالی قابل نفوذ نزدیک پای درخت یا گیاه قرار میدهند و آب را دستی در آن میریزند. امروزه این روش باز مورد توجه قرار گرفته است.
قابل توجه است که روشهای آبیاری نوین بهتر از روشهای سنتی مورد استفاده قرار میگیرند و منابع را مصرف میکنند.
تلفات زیاد از حد آب، نامناسب بودن شکل مزارع، قیمت گزاری نامناسب منابع آب، اعمال نکردن تعرفه مناسب برای مصرف کردن آب، آگاه نبودن کشاورزان از اهمیت بهینهسازی مصرف آب و … گزینههای پایین بودن کارایی بخش کشاورزی است.
از این رو باید برنامه ریزیها و سرمایهگذاریها برای ارتقا راندمان آب مورد توجه قرار گیرد و از روشهایی که باعث جلوگیری از هدر رفت آب میشود برای کشاورزی استفاده نمود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینهی انتخاب روشهای نوین آبیاری میتوانید با مشاوران ما در شرکت و فروشگاه کیا ثمین سپاهان تماس بگیرید.
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)